Azymut na samodzielność. Mieszkania wspomagane w Stargardzie zdają egzamin.

– Przede wszystkim jest szczęśliwy. Czeka na telefon, kiedy jest jego trening. Tu spotkał rówieśników – mówi mama 29-letniego Roberta, który miał możliwość uczestniczyć w zajęciach prowadzonych w mieszkaniu wspomaganym w Stargardzie. To specjalne treningi dla osób z całościowymi zaburzeniami rozwoju w tym z autyzmem i z zespołem Aspergera, które wchodzą w dorosłość.

– Dzięki tym treningom Robert stał się bardziej obowiązkowy, chętniej coś w domu robi. Wczoraj pozmywał naczynia i odkurzył mieszkanie. Wcześniej nigdy tego nie robił – mówi mama Roberta i dodaje – Dla nas rodziców to jest również ogromna pomoc. Przestaliśmy go wyręczać. Zobaczyliśmy, że umie. To jest taka radość, że potrafi. Nie zawsze to wyjdzie, ale robi. I to jest już duże wytchnienie.

Robert i jego mama skorzystali ze wsparcia oferowanego w ramach projektu „Azymut Samodzielność”. Podczas specjalnych treningów przygotowanych dla niego uczył się samodzielności poprzez naukę codziennych obowiązków takich jak: sprzątanie, gotowanie czy robienie zakupów.

Został też sam (bez rodziców) na noc w mieszkaniu, zdobył nowych przyjaciół i polubił trenerów. Z podobnego wsparcia do tej pory skorzystało prawie 100 osób z niepełnosprawnością i prawie tyle samo z ich rodzin. Cel jest jeden – pomóc usamodzielnić się, wejść w miarę możliwości w dorosłe życie.

– Pamiętam moje pierwsze spotkanie z Robertem, ponieważ emocje sięgały zenitu. Sprawdzał nieustannie pomieszczenia, kontrolował czy nikt nie rusza jego rzeczy. Każdy ruch trenera czy innej osoby w mieszkaniu budził niepewność. Dziś, kiedy wchodzę do mieszkania Robert wita mnie z uśmiechem, pyta czy zostanę, czy napiję się z nim kawy – mówi Iwona Sondej-Pawlak specjalista ds. Modelu Mieszkalnictwa Wspomaganego dla osób z ASD, pedagog specjalny.

– Zmiana, jaka nastąpiła w zachowaniu Roberta jest znacząca. Sam mówi o tym, że mieszkanie wiele mu dało. Ma znajomych, ulubionych trenerów, czeka na swój czas w mieszkaniu. Najbardziej wzruszają i jednocześnie cieszą jego słowa „Nie będę już sam, bo potrafię wiele rzeczy, ale jeszcze nie jestem gotowy by mieszkać sam, jeszcze muszę trenować”.

Zajęcia odbywają się w ramach międzyregionalnego przedsięwzięcia, w którego realizację od 2018 r. zaangażowany jest Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego oraz ROPS-y z Poznania oraz Zielonej Góry, gminy oraz organizacje pozarządowe.

Efektem współpracy jest uruchomienie dziewięciu mieszkań wspomaganych w trzech województwach. Sześć znajduje się na Pomorzu Zachodnim: w Kołobrzegu, Stargardzie i cztery w Goleniowie.

Gminy udostępniły lokale na ten cel. I to w tych mieszkaniach odbywa się najważniejsza część działań – specjalnie przygotowane treningi samodzielności. Dla każdego uczestnika i uczestniczki ustalane są indywidualne cele, na podstawie diagnozy i oceny możliwości. Niemniej jednak za każdym razem, osiągnięcie celu okupione jest olbrzymią pracą mieszkańca, który uczy się codziennego życia.

Pod okiem trenerów samodzielności uczestnicy wkraczają w dorosłość, ucząc się gotować, sprzątać czy spędzać wolny czas. – Mieszkanie treningowe pozwala uczestnikom rozwijać skrzydła w trudnym procesie usamodzielniania. W tych szczególnych przypadkach obowiązki domowe, samodzielność w codziennych czynnościach nie była osiągana jak w przypadku innych osób w naturalnym procesie dorastania, zatem jako dorośli rozpoczynają tę drogę do samodzielności.

Samodzielność dla każdego uczestnika lub uczestniczki oznacza coś innego. Dla jednego będzie to samodzielne przygotowanie posiłku, dla innego pierwsze w życiu nocowanie poza domem bez rodziców, niektórzy samodzielnie zaczynają dbać o higienę, aż w końcu są i tacy, którzy po udziale w projekcie będą gotowi do samodzielnego mieszkania, z niewielkim wsparciem – mówi Małgorzata Grabusińska, koordynator projektu.

Treningi usamodzielniania trwają około 2 lat i odbywają się w specjalnie przygotowanych i zaprojektowanych mieszkaniach wspomaganych. To bardzo ważne, ze względu na specyfikę życia osób z całościowym zaburzeniem rozwoju. Mieszkanie przygotowywane jest zgodnie z zasadami uniwersalnego projektowania z uwzględnieniem barier sensorycznych osób z ASD.

Ważna jest też dobra widoczność i równomierne oświetlenie w przestrzeniach otwartych, przy równoczesnej możliwości wydzielenia miejsc odosobnienia. Kolejnym istotnym elementem jest stonowana kolorystyka – ściany mają być gładkie, bez wzorów i dużych barwnych elementów.

Warunkiem koniecznym są także pojedyncze pokoje o powierzchni nie mniejszej niż 12 m kw. Powyższe wymagania nie są związane z podniesieniem komfortu, ale przede wszystkim mają na celu wyciszenie, uwolnienie od napięć wynikających z nadmiaru bodźców.

Wartością dodaną tego projektu jest to, że jego realizatorom udało się przygotować specjalny model, który będzie kontynuowany po zakończeniu działań projektowych.

– Nasz ROPS tworzy bardzo potrzebne pilotaże, które po zakończeniu realizacji projektu mają szansę na kontynuację. Cieszę się, że stworzyliśmy wsparcie szyte na miarę potrzeb osób z niepełnosprawnością. Przygotowaliśmy gotowy model pomocy. To ważne ponieważ, w obecnym systemie dorosłe osoby ze spektrum autyzmu, a także ich bliscy często są pozostawieni bez odpowiedniej pomocy dostosowanej do ich potrzeb i możliwości. Udało się przygotować mieszkania i co najważniejsze przeszkoliliśmy trenerów, którzy są szalenie zaangażowani w swoją pracę – mówi Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz.

Kolejne działania w projekcie to podsumowujące turnusy wyjazdowe dla mieszkańców mieszkań wspomaganych oraz ich opiekunów. Zaplanowano także panel ekspercki, w tym ocenę modelu. I ten element ma zakończyć fazę testowania opracowanego wsparcia. W maju br. mieszkania wraz z opracowanym i przetestowanym modelem wsparcia zostaną z powrotem udostępnione gminom, które przejmą rolę prowadzenia mieszkań.

Projekt „Azymut-Samodzielność” został dofinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach działania 2.8 Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020.

Więcej informacji o projekcie i mieszkaniach przeczytasz tutaj.

Źródło: WZP